Παρασκευή 25 Δεκεμβρίου 2009

Aνακοινώθηκαν τα Κρατικά Βραβεία Λογοτεχνίας 2009.

Στο Νάνο Βαλαωρίτη το Μεγάλο Βραβείο Λογοτεχνίας







Aνακοινώθηκαν τα Κρατικά Βραβεία Λογοτεχνίας 2009, από τη Διεύθυνση Γραμμάτων της Γενικής Διεύθυνσης Σύγχρονου Πολιτισμού του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού, τα οποία αφορούν τις εκδόσεις του έτους 2008

Αναλυτικά :

Το Μεγάλο Βραβείο Λογοτεχνίας απονέμεται ομόφωνα στον Νάνο Βαλαωρίτη για το σύνολο του έργου του.

Το Βραβείο Περιοδικού απονέμεται κατά πλειοψηφία εξ ημισείας στα περιοδικά «πόρφυρας» και «Εντευκτήριο» για την συμβολή τους στην προβολή και διάδοση της ελληνικής λογοτεχνίας.

Το Βραβείο Ποίησης απονέμεται κατά πλειοψηφία στον Λευτέρη Πούλιο για το έργο του με τίτλο «Η κρυφή συλλογή», εκδόσεις Κέδρος.

Το Βραβείο Διηγήματος απονέμεται ομόφωνα εξ ημισείας στους : Τόλη Νικηφόρου για το έργο του με τίτλο «Ο δρόμος για την Ουρανούπολη», εκδόσεις Νεφέλη και Αργύρη Χιόνη για το έργο του «Το οριζόντιο ύψος και άλλες αφύσικες ιστορίες», εκδόσεις Κίχλη.

Το βραβείο Μυθιστορήματος απονέμεται ομόφωνα στον Γιάννη Ατζακά για το έργο του «θολός βυθός», εκδόσεις Άγρα.

Το βραβείο Δοκιμίου - Κριτικής απονέμεται κατά πλειοψηφία στον Χρίστο Ρουμελιωτάκη για το έργο του «Ασκήσεις αυτογνωσίας», εκδόσεις Τυπωθήτω.

Το βραβείο Χρονικού - Μαρτυρίας απονέμεται ομόφωνα στην Αλεξάνδρα Δ. Ιωαννίδου για το έργο της «Υπόθεση Γκράνιν : Η λογοτεχνική κριτική στο εδώλιο - : Η δίκη της “Επιθεώρησης τέχνης” το 1959 και η απολογία του Κώστα Κουλουφάκου», εκδόσεις Καστανιώτη
...
Από την εφημερίδα Καθημερινή


Λίγα λόγια για το Νάνο Βαλαωρίτη



«Σπάω την πένα μου πάνω στα βράχια του νησιού / Απέσβετο λάλον ύδωρ - ο βράχος θρυμματίζεται / Η αθάνατη πένα ανέπαφη - με άφησε η γυναίκα μου / Είνε πιο δύσκολο να καταστρέψεις μια πένα από μια πέτρα...».

Ο Νάνος Βαλαωρίτης, από τους μεγαλύτερους εν ζωή σύγχρονους ποιητές με διεθνή αναγνώριση, μία από τις πιο αυθεντικές και πρωτότυπες φωνές της σύγχρονης Ελλάδας, αλλά κι ένας ασυμβίβαστος άνθρωπος.(...)

Ο δισέγγονος του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη είναι μια πολύπλευρη και πολυσχιδής προσωπικότητα. Η ποίηση, ο κριτικός στοχασμός, η αφηγηματική πεζογραφία και θεατρική γραφή, στα ελληνικά, στα αγγλικά και στα γαλλικά, αποτελούν τις βασικές κατευθύνσεις στις οποίες εκτυλίσσεται η πνευματική του δραστηριότητα. Μέσα σ' αυτήν και η ζωγραφική.





Γεννημένος στη Λοζάνη της Ελβετίας, από το 1939, οπότε εμφανίζεται στον χώρο της ποίησης, μέχρι σήμερα βρίσκεται σε πνευματική εγρήγορση, με ένα πλούσιο ποιητικό, πεζογραφικό, δοκιμιακό και μεταφραστικό έργο. Γράφει ασταμάτητα και ενδιαφέρεται για τα κοινά - τα τελευταία χρόνια εντάχθηκε στους Οικολόγους Πράσινους. Η γνωριμία του στο Παρίσι με τον Αντρέ Μπρετόν και τους υπερρεαλιστές, αλλά και με τον Ανδρέα Εμπειρίκο, υπήρξε καθοριστική. Στην περίοδο της Χούντας αυτοεξορίστηκε στην Αμερική, όπου δίδαξε συγκριτική λογοτεχνία και γραφή στο Πανεπιστήμιο του Σαν Φρανσίσκο (1968-1996).

Τιμήθηκε με πολλά βραβεία στο εξωτερικό και στην Ελλάδα - τρία Κρατικά Βραβεία (το πρώτο το αρνήθηκε). Το 1976 αρνήθηκε την πρόταση να γίνει αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών
(...)
Πηγή: εφημερίδα Έθνος


Και τώρα στα ...δικά μας

Το περιοδικό Εντευκτήριο εκδίδεται στη Θεσσαλονίκη
Μπορεί κανείς να το επισκεφτεί ηλεκτρονικά αν πατήσει εδώ

Πέμπτη 17 Δεκεμβρίου 2009

Αφορμήσεις

Στην πρώτη μας συνάντηση διαβάσαμε το τετράστιχο του Χάιλντερλιν
Έτυχε να πέσουν στα χέρια μας οι φωτογραφίες που δημοσίευσε γνωστή Γαλλική εφημερίδα
Ήρθε κι έδεσε!



Διαφάνεια 1
-->
Τις  διαβατάρικες  μην  τουφεκάς  αγριόχηνες
Άσ’  τες  να  φύγουν  κατά  το  βοριά.
Σα  ρίξεις  τουφεκιά,  τουφέκα  το  ζευγάρι
Μην  αποχωριστούν  τα δυο  πουλιά
          Ένα  τετράστιχο  του  Χάιλντερλιν

"Ένα τετράστιχο του Χάιλντερλιν" : Ο Ζήσιμος Λορεντζάτος στο ομώνυμο βιβλίο του προσθέτει το ιδιόχειρο υστερόγραφο:

Υ.Γ. Ελληνικό αντίστοιχο:
Δύο πουλάκια ήμασταν, τα δυο αγαπημένα,
Και πέρασ' ένας κυνηγός και σκότωσε το ένα.
Ανάθεμά σε κυνηγέ που σκότωσες το ένα
Και δε μας σκότωσες τα δυό να πάμε αγκαλιασμένα
                                         Ζήτα Λάμδα

Τρίτη 15 Δεκεμβρίου 2009

Αντιγόνη με εικόνες

Όταν  η Αντιγόνη του Σοφοκλή εικονογραφείται με εξαιρετικό τρόπο τρέφει τη δική μας δημιουργικότητα και μας ωθεί να αγκαλιάσουμε το αρχαίο κείμενο , να επιχειρήσουμε μέσα από άλλο δρόμο να το κατανοήσουμε και να το αποδώσουμε περιληπτικά με τη βοήθεια της εικόνας.
( ίσως όχι πάντα σωστά, αλλά η προσπάθεια και η τριβή μετράνε )

Αφορμή και όχημα για την προσπάθεια αποτέλεσε η Αντιγόνη
από τη σειρά ΑΡΧΑΙΕΣ ΤΡΑΓΩΔΙΕΣ ΣΕ ΚΟΜΙΚΣ
των Τάσου Αποστολίδη και Κώστα Αρώνη
εκδόσεις Μεταίχμιο

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Αχνή

Μας κέρδισε το παιχνίδι των ποιητών και το επιχειρήσαμε ξανά με καινούργια λέξη. 
"Αχνή" και το τοπίο ... θολό


1.Μια φωνή




Σε έναν κόσμο σκληρό
κρύο, αντιπαθητικό
μια φωνή προσπαθεί
ανάστημα να σηκώσει
μα στη μοναχική φωνή
ποιος σημασία θα δώσει;


Τι κι αν ουρλιάζει δυνατά
ηχεί σιγά, ψιθυριστά 
γιατί μέσα στο πλήθος
και η πιο βροντερή φωνή
σβήνει, γίνεται αχνή
και χάνεται συνήθως


Ποιος την ακούει τη μοναχή φωνή
όταν το πλήθος την ποδοπατεί;
Κι έτσι γίνεται η δυνατή αχνή
κι η ουσία,  ενόχληση απλή

                                          ΓΣ

2.


  

Όταν τα μάτια σου κοιτώ
χάνομαι μέσα στο κενό
τα μάτια σου κοιτάζω 
και βαριαναστενάζω

Κι όταν η αχνή σου η φωνή 
στ' αυτί μου ψιθυρίζει
τη μάταιή μου τη ζωή
με μελωδία γεμίζει

Φωνή γλυκειά και τρυφερή
φωνούλα σαν τ' αηδόνι
αχ, η φτωχή μου η καρδιά
θα σπάσει σαν μπαλόνι

                                            Ιωάννης Κομνηνός






3.




Αχνό το είδωλο στο τζάμι
Αχνό τοπίο στην παλάμη
Αχνά τα σπίτια στη βεράντα
Αχνοί οι δρόμοι που ξέρω, πάντα


Ο όχλος κι οι φωνές αχνές
Το φως και οι σχισμές αχνές
Τα λόγια και οι υποσχέσεις
Οι προσδοκίες και οι σχέσεις
Αχνές

                      Β





4.




Η μορφή της ζωής φαντάζει μια αχνή οπτασία, μπροστά στην επιβλητική μαυροντυμένη φιγούρα του
Θανάτου.
Μ' αυτή την ιδέα για πυξίδα πορεύονται στη ζωή τους.
Με τα φύλλα του σκότους τρέχουν να προλάβουν 
να γεμίσουν τη ζωή τους με ανούσιες απολαύσεις.
Μικρή, αλήθεια;
Να χλωμιάζουν εκατό χρόνια ζωής, μπροστά σε μια στιγμή θανάτου;
Μ' αυτή τη σκέψη οδηγό πορεύονται.
Τρέχουν να ξεφύγουν και σπαταλάνε έναν αιώνα ζωής
κατατρεγμένοι από μια στιγμή θανάτου
Αχνή αλήθεια η σιλουέτα της ζωής, μπροστά στην επιβλητική μαυροντυμένη φιγούρα του 
Τέλους.

                                                                  Σκιά







5.





Αχνή προβάλλει η μέρα
Αχνή αυγή
Μα πού μυαλό για ποίηση
και ρομαντικές αναζητήσεις


Α, να μην ξεχάσω
Ένα κιλό άχνη
Για τους κουραμπιέδες.


                  Γ



 

Δευτέρα 14 Δεκεμβρίου 2009

" Ουράνια "

Παλιό παιχνίδι των ποιητών, ζηλέψαμε και παίξαμε κι εμείς. Μας έτυχε - και πέτυχε - η λέξη "ουράνια".
Δείγματα δουλειάς διάρκειας πέντε λεπτών. Του ... ποδαριού δουλειές που λένε


1.



Ουράνια εστί η αίσθηση η πρωινή
Ουράνια εστί η σκέψη το πρωί


Ουράνια εστί η απόχρωση η αποψινή
Ουράνια εστί η ανάμνηση η χθεσινή


Ουράνια εστί η όψη η χρυσή
Τέλος ουράνια εστί η μελωδία η αληθινή
                             Β



2.



          

      


Τα ουράνια σώματα και τ' αστέρια στροβιλίζονται μέσα στο κενό τ' ουρανού
σ' έναν καλοστημένο χορό απόλυτης αρμονίας, έχοντας τόσα πολλά να χαρίσει το ένα
στο άλλο, χωρίς να μπορούν όμως ποτέ να σμίξουν .
Κι όταν έρθει η ένωση ...
Σκοτάδι ...
Ο μύθος της Γέννησης θα πεθάνει.
Σκληρή αλήθεια η μοίρα των άστρων και των ουράνιων σωμάτων
τόσα πολλά να έχουν να δώσουν και η τάξη του κόσμου να το καταδικάζει
                                                                              Σκιά 

3. 



Αγέρας, άνεμος, βοριάς
φως, με ηλιαχτίδα ,
χρώμα γαλάζιο, ουράνιο

Μια αίσθηση, μία αφή,

μια κίνηση και  μια ματιά
γαλήνη, συννεφιά κι ερημιά

Σκέψεις που χάνονται στην όραση
Σκέψεις που γυρνούν απ' τα παλιά
Σκέψεις ξεπηδούν απ' τ' άρρωστα μυαλά
                                 Β

4. 




Μία πόλη με χαρά 
μια πολιτεία με ζεστασιά
γύρευα κάποια μέρα
για να ξεφύγω απ' τη σκληρή
του κόσμου τη φοβέρα


Ένα διαβάτη ρώτησα
το δρόμο να μου δείξει
αλλά εκείνος είχε δουλειά
γιατί ν' αργοπορήσει;


Βρήκα κι άλλο περαστικό
μα δεν την είχε ακουστά.
Ο τρίτος μ' αποκρίθηκε
μόνο στα ουράνια, εκεί ψηλά


Θεέ μου, είναι άδικη η ζωή
γιατί να μην είμαι πουλί
στα ουράνια θα πετούσα
κι εκεί ψηλά θα ζούσα


                   ΣΓ

5.






Η ουράνια βασιλεία

Καλώς ήρθες στην ουράνια βασιλεία
σ' έναν κόσμο δίχως μίση, δίχως φθόνο και καημούς...
Στην πόρτα του παράδεισου ο Κύριος σου γνέφει
σε ξεχωρίζει απ' τους υπόλοιπους θνητούς.
Μεγάλο ειν' το βασίλειο, όλοι οι καλοί χωράνε ...
και την καινούργια τη ζωή, μ΄αγάπη καρτεράνε
                                                          Ιωάννης Κομνηνός


6.





Ερωτικό 

" αγάπη είναι ν' αφήνεις τον άλλο να φύγει" 

Ουράνια έλξη 
Σωμάτων
Μέθεξη συναισθημάτων
Και μετά απώθηση
Κόπωση.
Βόμβος ρημάτων
Ξόδεμα χειρονομιών
Κατηγοριών


Ουράνια απομάκρυνση
και ανάμνηση 
αμφιθυμικών βιωμάτων 

                       Γ

 

Χρωματιστό πινέλο








Ήρθες κι έδωσες λίγο χρώμα
στη μαύρη δίχως νόημα ζωή μου
Λίγες γαλάζιες, κόκκινες και μοβ πινελιές
στο βαθύ σκοτεινό καμβά μου
Λίγες σκόρπιες πιτσιλιές που έδωσαν
περιεχόμενο και σχήμα στον πίνακα
ενός ατάλαντου ζωγράφου, του Θεού...

                                      Ιωάννης Κομνηνός






Συνεχιστής του μίσους 






Πίσσα ,  μαύρο σκοτάδι,
αναπνέω,
βαθιά , αργά ,  σταθερά
Συντροφιά μου οι τέσσερεις τοίχοι
Μνήμες, σκέψεις, αναμνήσεις, 
ζωντανεύουν μέσα στο έρεβος .
Αφήστε με λίγο να ζήσω
είμαι κι εγώ σαν και σας.
Κληρονόμος του σκότους,
συνεχιστής του μίσους.
Οι τοίχοι μικραίνουν,
το δωμάτιο στενεύει, στενεύει
ασφυκτικά! Δεν χωράω πλέον
όχι στο δωμάτιο...
Θέλω να φύγω, δεν με χωράει
πλέον ο τόπος, δεν υπάρχει διαφυγή.
Μια μαύρη τρύπα ανοίγει στο πατωμα,
πέφτω μέσα, πέφτω στο κενό,
δεν έχει αγάπη
μα ούτε και μίσος.
Μα ναι , λείπει το μίσος.
Δεν με μισούν, μπορώ να ονειρεύομαι
να σκέφτομαι, να ζω.
Μα ξάφνου γεμίζει και αυτό με μίσος,
το ... γέμισα εγώ.
Εγώ κληρονόμος του σκότους,
συνεχιστής του μίσους,
με σπασμένα φτερά θα κοίτομαι
στο απέραντο κενό
με τις σκέψεις, με τις μνήμες
να με στοιχειώνουν
                                                    
                                                                   Ιωάννης Κομνηνός

Κυριακή 13 Δεκεμβρίου 2009

Όταν κοιμάται η πριγκίπισσα

Ή 
Το ξύπνημα της Πριγκίπισσας 
σε τρεις χρόνους
μέσα από το φωτογραφικό φακό
 ( της Βάσιας )

Όσα βλέπουμε πριν φτάσουμε στο σχολείο






Γιατί να βάζουμε σύρματα γύρω απ' τη ζωή μας
Γιατί ν' αντικρίζουμε την εγκατάλειψη μια ανάσα από την πόρτα μας
Την καταστροφή
Την ασχήμια
Το διαρκώς ημιτελές
Αυτό που χάλασε πριν λειτουργήσει
Και που ανορθόγραφα επιγράφεται
Εμπόδια και φραγμούς στο δρόμο μας
Πριν ακόμα ξεκινήσουμε να προχωράμε
Την αδιαφορία και το "δε βαριέσαι"
Τους μετρητές
Και τις μετρήσεις
Τους τοίχους , τα σκουπίδια
Τα κάγκελα


Εντός των πυλών







Πόρτα βαριά
Πινακίδα χωρίς λόγο
Παράθυρο στο πουθενά
Ανακοινώσεις
Με ίχνη βανδάλων
Τεχνολογία
Χωρίς αισθητική
Τουναντίον
Βουβός ήχος
Στρόφιγγες
Φώτα σα στρατιωτάκια
Σκοτεινοί διάδρομοι
Ίσως, κάπου βγάζουν
Μάλλον αδιέξοδο
Μήπως από δω; 
Δεν μπορεί
Κάτι φωτίζει
Θα τη βρούμε την άκρη





Το ξύπνημα της πριγκίπισσας







Κι όμως αυτή η σκάλα κάπου οδηγεί
Εκεί που το δέντρο θα καρπίσει
Και η ψυχή της ζωής θα πετάξει
Για μας και για τους άλλους
Να δώσει χρώμα
Της θάλασσας
Της ομορφιάς
Χρώμα γιορτής
Που ανεβαίνει
Λύνει τα μάγια
Τα φύλλα χρυσίζουν
Γράφουν τ' όνομά μας
Φωτίζουν τη ζωή μας
Και η χαρά ξυπνά





Κυριακή 6 Δεκεμβρίου 2009

Πρώτη συνάντηση ή το παραμύθι της κοιμισμένης πριγκίπισσας



( Η ΓΚΡΙΖΑ ΧΩΡΑ ΤΟΥ ΠΑΡΑΜΥΘΙΟΥ ΚΑΙ Η ΚΟΙΜΙΣΜΕΝΗ ΠΡΙΓΚΙΠΙΣΣΑ )





Μερικές φορές τα παραμύθια είναι και για τους μεγάλους κι άλλες πάλι μόνον για μεγάλους. Μας βοηθούν να δούμε και να πούμε πράγματα που δε θα θέλαμε ή δε θα τολμούσαμε, γιατί μάθαμε από παιδιά να κρύβουμε ή να φκιασιδώνουμε την αλήθεια, ίσως γιατί πονάει.

Το παραμύθι που ακολουθεί πήρε την τελική του μορφή κατά την πρώτη συνάντηση της ομάδας μας, που είχε στόχο την αρχική μας επαφή με το θέμα. Είναι καρπός θεατρικού εργαστηρίου εμπνευσμένου από το βιβλίο της Άβρας Αυδή και της Μελίνας Χατζηγεωργίου « Η τέχνη του δράματος στην εκπαίδευση ». Την εικονογράφηση (Olwyn Whelan) δανειστήκαμε από τα «Παραμύθια με Πριγκίπισσες», εκδ. ΚΕΔΡΟΣ

                                      Οι καθηγήτριες Γιούλη - Ελπίδα





ΘΕΜΑ: Η ΑΠΟΥΣΙΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑΣ ΑΠΟ ΤΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ




Χθες, η ομάδα μαθητών του λυκείου μας που επιλέξαμε φέτος να ασχοληθούμε με τη δημιουργική γραφή, κατά την επίσκεψή μας στη γκρίζα χώρα του παραμυθιού βρεθήκαμε μπροστά σε μια παράξενη γιαγιά που επέμενε να διηγηθεί το δικό της παραμύθι




Συζήτηση με τη γιαγιά.

Η γιαγιά μας καλωσόρισε  και στη συνέχεια μας διηγήθηκε την ιστορία της. Μας  μίλησε για τη γκρίζα χώρα που θα μπορούσε να μην είναι μουντή και δυστυχισμένη και μας εξήγησε πως είναι έτσι γιατί ένας κακός μάγος κοίμισε την πριγκίπισσα που ξέρει να την κάνει πανέμορφη και χαρούμενη. Η κοιμισμένη Χάδη δηλαδή η πριγκίπισσα της χαράς της δημιουργίας περιμένει να έρθουν κάποιοι φίλοι να την ξυπνήσουν και όλοι μαζί να προσπαθήσουν να αλλάξουν το τοπίο όπου μπορούν και σε όποιο βαθμό θα τα καταφέρουν να το αλλάξουν.

 Κοιτάξαμε το χώρο γύρω μας  (το σχολικό διδακτήριο) και εντοπίσαμε τα προβλήματα που του κληροδότησε ο … ύπνος της πριγκίπισσας. Τα καταγράψαμε σε ένα χαρτόνι. Μερικά μάλιστα τα φωτογραφίσαμε.
Αναλογιστήκαμε το σχολικό πρόγραμμα και σημειώσαμε τα αποτελέσματα της απουσίας της ελεύθερης έκφρασης και της δημιουργικότητας.
Αναλογιστήκαμε επίσης τον αντίκτυπο της έλλειψης δημιουργικότητας σε άλλες πτυχές της σύγχρονης ζωής και καταγάαψαμε επιγραμματικά τις σκέψεις μας σε τρίτο χαρτόνι.


Η γιαγιά διάβασε αυτά που γράψαμε και σχολίασε πως ίσως να έχει έρθει η ώρα να γίνει η προσπάθεια να ξυπνήσει η Χάδη αλλά παρ’ όλα αυτά δήλωσε πως εξακολουθεί να έχει κάποιες επιφυλάξεις. Είπε πως αναρωτιέται σχετικά με το τι έχουμε να χάσουμε λοιπόν και τι να κερδίσουμε ξυπνώντας την πρωτοτυπία και την ελευθερία στη δράση;

Έτσι εμείς οι μαθητές αποφαίισαμε να πάμε να βρούμε τη Χάδη και να την ξυπνήσουμε. Αναρωτηθήκαμε όμως για το πού να βρίσκεται και ζητήσαμε από τη γιαγιά να μας δείξει το δρόμο. Εκείνη μας απάντησε πως η πριγκίπισσά μας κοιμάται παντού, μέσα στον καθένα μας , μέσα στο σχολείο, μέσα στις κοινωνίες μας γιατί ο μάγος που την κοίμισε έχει πολλά πρόσωπα . Αυτά πρέπει να ανακαλύψουμε για να τη ζωντανέψουμε ξανά.